عملگر VVT (Phaser/Actuator) یا “دنده VVT” پژو 2008
این قطعه یک جزء کلیدی در سیستم زمانبندی متغیر سوپاپها (VVT) است و مستقیماً با میلسوپاپ ورودی درگیر میشود.
1. ساختار و نحوه اتصال
عملگر VVT در انتهای میلسوپاپ ورودی نصب شده و با تسمه/زنجیر تایمینگ موتور در ارتباط است.
- ساختار داخلی: این قطعه شبیه یک چرخدنده با محفظههای روغن است. با ارسال سیگنال از ECU و تنظیم فشار روغن توسط شیر برقی کنترلکننده (OCV)، پرههای داخلی این عملگر درگیر شده و میلسوپاپ را نسبت به پولی تایم میچرخانند.
- کنترل الکترونیکی: ECU با استفاده از اطلاعات سنسورهای موقعیت میلسوپاپ (CMP) و سنسور موقعیت میللنگ (CKP)، تصمیم میگیرد که چه میزان فاز (تأخیر یا تقدم) برای شرایط فعلی موتور نیاز است و به شیر برقی دستور تغییر فشار روغن را میدهد.
2. وظیفه اصلی عملگر (تغییر فاز)
این عملگر مسئول اجرای دستور ECU است:
- جلو انداختن فاز (Advance): باعث میشود سوپاپ ورودی زودتر باز شود. این کار در دور پایین موتور برای بهبود دور آرام و گشتاور اولیه مفید است.
- عقب انداختن فاز (Retard): باعث میشود سوپاپ ورودی دیرتر باز شود. این کار در دورهای بالا برای بهینهسازی تنفس موتور و جلوگیری از تداخل سوپاپها در شرایط حداکثر قدرت مفید است.
3. چرا به آن “دنده” میگویند؟
این قطعه به دلیل ظاهر چرخدندهای و نقش مکانیکی که در درگیر شدن با زنجیر تایمینگ دارد، توسط مکانیکها به اشتباه “دنده VVT” نامیده میشود، در حالی که نام فنی آن عملگر (Actuator) یا فاز دهنده (Phaser) است.
4. علائم خرابی عملگر VVT
خرابی این قطعه معمولاً ناشی از دو عامل است:
- کیفیت روغن: کمبود روغن، روغن کثیف یا استفاده از روغن نامناسب باعث فشار ناکافی روغن به داخل عملگر میشود.
- خرابی شیر برقی: اگر شیر برقی (OCV) نتواند فشار روغن را به درستی کنترل کند، عملگر در موقعیت مورد نظر گیر میکند.
علائم خرابی:
- عدم توانایی در تنظیم فاز: موتور در تمام شرایط با یک فاز ثابت کار میکند که منجر به ضعف در یک بازه مشخص از دور موتور میشود (یا خیلی ضعیف در دور پایین، یا خیلی ضعیف در دور بالا).
- کدهای خطای P0011/P0014: که نشاندهنده خارج از محدوده بودن فاز میلسوپاپ ورودی است.
- صدای اضافی در هنگام استارت: به خصوص اگر قطعات داخلی عملگر یا خود میلسوپاپ لق شده باشند.